woensdag 19 oktober 2016

JOHAN

Iedere keer als ik door de Meidoornstraat rij, kijk ik even naar nummer 14 en voel ik een paar seconden iets van de pijn die Johan’s ouders vandaag op de kop af al 16 jaar moeten voelen. 

Johan zag ik voor het eerst tijdens het Open Variant toernooi in 1989. Hij was al hard op weg de sterkste speler van de Baronie te worden en zocht wat sterkere tegenstand. In een van de eerste rondes troffen wij elkaar. Zijn rating was toen al hoger dan die van mij, maar hij liet zich flessen:

Wit: Hans, 1880 Zwart: Johan,  Elo: 1950, Open Variant '89     




Het was gelijk de laatste partij die ik van hem zou winnen. Er zou nog een remise op volgen en in het weekend toernooi van de Stukkenjagers kreeg ik mijn eerste nul te pakken met Johan’s eigen Botwinnikvariant van het Slavisch. Dezelfde variant waarmee hij later in het Lost Boys toernooi in Antwerpen ook Loek van Wely zou vloeren. En Loek had zich nog wel op deze variant voorbereid:

Wit: Loek van Wely, Zwart Johan Borst, 2320, Lost Boys Toernooi Antwerpen 1995



Zoals met alle goede spelers in de regio ging het ook met Johan. Henk (Verstappen) voorzag ze rijkelijk van drank en lulde ze ondertussen finaal suf over de enorme kansen die bij de Variant in het verschiet zouden liggen en het duurde dan ook niet lang of Johan maakte de overstap naar de Variant.
Johan ging wiskunde studeren in Eindhoven en veranderde rap van een cola- in een stevige bierdrinker. We konden het al snel goed vinden en hadden er wel lol in elkaars literaire en muzikale helden de grond in te boren. Ondanks zijn droge gevoel voor humor liep hij weg met Franse zwartkijkers als Sartre en Celine en ik zwoer hoog en laag bij Roth. Johan luisterde naar cultbands waarvan ik nu de naam al lang vergeten ben en ik had aan Zappa en de Earring wel genoeg. We hadden dezelfde passies, maar duidelijk een totaal andere smaak. Zeker wat betreft vrouwen, die mochten er wat mij betreft best aardig uitzien, maar Johan maalde daar totaal niet om.

Toen er bij Rokado weer eens plaats vrij kwam, vroeg ik of Johan geen zin had. Tot mijn stomme verbazing had hij dat wel en zo zat er opeens een stevige 2250 speler op ons eerste bord. In die tijd had Johan zijn studie aan de TU succesvol afgerond en was hij als cryptoloog aan de slag gegaan aan de universiteit van Leuven. Theo en ik hebben in die jaren 2 maal aan het Open kampioenschap van Leuven meegedaan, waarbij wij op matrassen op de vloer van Johan’s appartementje van ca. 5 bij 3 meter overnachtten. Hoewel dat een groot woord is, na het schaken werden iedere avond alle kroegen aan de grote markt afgelopen tot het licht werd. Dat Johan in die jaren van een stevige sociale drinker in een zware alcoholist was veranderd, had ik nog niet door. Ik dacht dat het nog steeds een soort studentikoos gezuip betrof. Dat balletje viel pas na een doordeweekse RSB wedstrijd van Rokado, waarvoor Johan speciaal met de trein uit Leuven was gekomen. Toen ik hem ophaalde op het station in Breda was zijn zwarte lange regenjas gevuld met bierblikjes en in de auto leegde hij de een na de ander. Achter het bord ging hij vrolijk verder en bij terugkomst in Breda doken we tot sluitingstijd nog even de Bommel in. Johan had vermoedelijk weinig zin om zijn ouders uit bed te bellen en gaf er de voorkeur aan op mijn bank te slapen. Toen ik nadat er nog een flesje wijn was weggewerkt naar boven ging, wees ik op een half gevulde fles Johny Walker en zei dat hij daar rustig nog wat kon pakken, maar dat ik het zou waarderen als hij met z’n zatte hersens van mijn bijna volle fles 15 jaar oude Glenfiddich zou afblijven. Na een uurtje of 4 geslapen te hebben, zette ik met een stevige kater een opmerkelijk fitte Johan af op het station. Toen ik die avond een glaasje wilde inschenken, zag ik dat de fles Walker helemaal leeg was, maar haalde ik een ook een vrijwel lege fles Glenfiddich uit de koker.  Toen werd me duidelijk dat Johan een serieus probleem had. Ik was met die hoeveelheid drank vermoedelijk nooit meer wakker geworden. 

Het besef dat ik in de periode daarna niets heb ondernomen om hem te helpen, dringt zich ook altijd weer op als ik langs de Meidoornstraat rij. Johan was natuurlijk een prototype van een hoogbegaafde autist. Hij miste volledig het vermogen om over koetjes en kalfjes te kunnen praten, maar dat hij zo diep in de knoop drong niet echt tot me door.
Ruim een half jaar later, op 19 oktober 2000, maakte Johan een eind aan zijn leven door van de bovenste verdieping van een flat in Breda te springen. Kort daarop zou de sterkste schaker uit de Rokado-historie door de universiteit van Leuven postuum tot doctor worden benoemd.


Hans